Merhaba. Daha önce yazdığım Sokak fotoğrafçılığı-İnsan ve geometri yazımın ikinci bölümünü sizlerle paylaşıyorum. Yazının ilk bölümüne buradan ulaşabilirsiniz.
Bakış Yüksekliği
Kompozisyon içinde önemli bir yere sahip olan bakış yükseklikleri konusu, sokak fotoğrafçılığı için de ciddi öneme sahiptir. Perspektifi tamamen değiştiren bu konu yeri geldiğinde mutlaka kullanılmalıdır. Peki neden bu kadar önemli bu konu? İnsan psikolojisi tarafından bakarsak özellikle üst ve alt bakış noktasının izleyici üzerinde önemli bir etkisi var.
Şöyleki; üst bakış noktası özellikle insan unsuru olan fotoğraflarda kişiyi daha aciz ve zavallı gösterdiği için izleyiciyi yücelten bir etkiye sahiptir. Özellikle geniş eçı lenslerle modele yakından bakmak ön tarafın çok fazla büyümesine ve arka tarafın olduğundan daha küçük ve uzak görünmesine sebep olur. Yukardan bakmanın bir avantajıda zemini fon olarak kulanarak arka planı temizleme şansımızın olmasıdır. Fakat sokak fotoğrafçılığı insan ve geometri tarafında biz bu bakış noktasını başka anlamlar için kullanırız. Mesela sabah veya akşam saatlerinde uzayan gölgeleri daha etkili kullanabilmek için konuya yukardan bakarak gölgeyi yüceltir ve fotoğrafın öznesi konumuna taşırız. Böyle konulara göz hizasından bakmanın kompozisyona hiçbir katkısı yoktur.
Bir diğer bakış yüksekliği olan alt bakışta ise insan psikolojisi tamamen değişir. Bu sefer konuya aşağıdan bakmak fotoğraftaki kişi ya da ilgi merkezini yücelteceği için izleyici kendini daha aciz bir konumda hisseder. Fotoğraftaki insanı yüceltmek isteği sadece sokak fotoğrafı için geçerli değildir mesela moda fotoğrafçıları model daha uzun ve heybetli görünsün diye alt bakış noktasını sık sık kullanırlar yine spor fotoğrafçıları da sporcuların boyu daha uzun ve heybetli görünsünler diye alt bakış noktasını kullanırlar. Biz sokak fotoğrafçlığında bu etkiyi bazen kullanırız fakat bazen de modelin izdüşümünü daha temiz bir yere verebilmek adına alt bakış noktasını kullandığımız olur. Mesela merdivenlerin üzerinde duran bir kişi fotoğraflanacaksa ve arka planı yeterince temiz değilse bu konuya aşağıdan bakarak modelin izdüşümü daha temiz olan gökyüzüne verilebilir gibi…
Konuya göz hizasından bakmak ise aslında bize en doğru perspektifi verir. İzleyici tarafında oluşacak durum ise fotoğrafa başka birinin gözünden bakıyormuş gibi hissetmeleridir. Bu durumda çekilecek konu ile aynı göz hizasına inmek gerekir. Küçük bir çocuk çekilecekse ya da bir parkta bir kuğu veya bir kedi çekilecekse göz hizasına inmek izleyicinin hissedecekleri açısından önemlidir. Fakat göz hizasından bakmak bazen sıkıcı bir kompozisyona da yol açabilir. Daha büyük risk ise; Göz seviyesinden bakınca arka planın kadraja dahil olmasıdır. Eğer çok karışık bir arka plan varsa bu bakış noktası çok işinize yaramayacak ve arka planı sadeleştirmek için fazladan çaba sarf etmenize sebep olacaktır. Bu durumda diğer bakış yüksekliklerini denemek gerekebilir. Unutmamak gerekir ki bir konu için birden çok bakış noktası-yüksekliği olabileceğidir.
Sokakta kıyafet seçimi :
Her zaman söylüyoruz “kirletebileceğiniz kıyafetler giyin” diye. Sokakların ne getireceği belli olmaz, çekeceğiniz fotoğrafın bulunduğu çevre çok kirli olabilir ( çamur, toz-toprak, çöp vb..) Sizin bir fotoğrafçı olarak gördüğünüz fotoğrafa odaklanmanız gerekiyor üstünüzün kirlenip kirlenmemesine değil. Her koşulda o fotoğrafın alınması gerekir. Bir diğer konu, giydiğiniz kıyafetlerin rengidir. Koyu renk kıyafetler giyin. Çok renkli kıyafetler sizin kalabalıklar içinde bile hemen farkedilmenize sebep olur. Unutmayın mümkün olduğunca dikkat çekmeden çalışmamız gerekir. Siyah renk kıyafet iyi bir tercihtir. Bazende ortama göre renkli giyinmeniz gerekebilir bu istisnai durumu da buraya koyalım. ( mesela Hindistan veya Nepal gibi renkli ülkelerde ) Ama genel olarak koyu renk kıyafetler her zaman çok daha az dikkat çeker ve görünmez olmanıza katkı sağlar unutmayın.
Sessiz ol, yavaş hareket et, dikkat çekme :
Hep söylüyoruz “sokakların ruhunu iyi bilmelisiniz” diye. Sokağın ritmine ayak uydurmalı ve orada bulunma sebebinizin fotoğraf çekmek olduğunu belli etmemelisiniz. Ani hareketler ya da yüksek sesle konuşmak dikkati üzerinize çekmenize sebep olur. Yavaş hareket edin, sakin olun ve insanların arasına karışın. Burada yavaş hareket edin derken bedensel hareketlerinizi kastediyorum, fotoğrafı çekme aşamasında yani makinanızı kaldırdığınız anda hızlı olmanız ve fotoğrafı anlık olarak almanız gerekir. Makinanızı elinizde ve gözünüze yakın bir noktada (çenenizin altında) tutun bu, son hamlede makinanızı gözünüze götürürken çok ani hareket yapmamanızı sağlar. İnsan ve geometri konusu sizin uzun süre belli noktalarda beklemenize sebep olacaktır. Fotoğrafı gördükten sonra uygun insanın kadraja girmesi önemlidir bu bekleme süresince dikkat çekmemeye özen gösterin, makinanızı sürekli belli bir noktaya doğrultmayın unutmayın sokaklarda insanlarla birlikte bulunduğunuz mekana göre birsürü dükkan, mağaza benzeri yer olabilir. Makinanızı uzun süre aynı noktaya doğrultarak beklemek bu mağazaların kendilerini çektiğinizi düşünmesine sebep olabilir ve başınızı derde sokabilir. Ne dedik yavaş hareket edicez ama çekim anı geldiğinde çok hızlı şekilde fotoğrafı alıp oradan uzaklaşıcaz.
İnsanlarla iletişim :
Sokak fotoğrafçılığı-İnsan ve geometri alanında genelde insanlarla hiç iletişime girmiyoruz. Bunun yerine kişinin kadraja girmesini bekleyerek en doğal haliyle uygun noktaya geldiğinde çekimi bitiriyoruz. Çoğu zaman kişi fotoğrafının çekildiğini farketmiyor bile. Bu yüzden kadraja girecek kişiyle kesinlikle göz teması kurmayın sanki arka planda başka birşeyi çekiyomuş gibi davranın. Ama olurda sizi farkeder ve yanınıza gelip “benimi çektin” diye sorarsa kibar bir dille kendisine durumu anlatın, aslında fotoğrafta çok da belli olmadığını, belli olsa bile fotoğrafı hobi amaçlı çektiğinizi, kesinlikle ticari biryerde kullanmayacağınızı belirtin. Bu arada gülümsemeyi ve dostane bir tavır takınmayı sakın unutmayın. Herşeye rağmen fotoğrafı silmenizi isterse silin unutmayın sizin fotoğrafçı olarak haklarınız olduğu gibi diğer tüm insanlarında bazı hakları var. Başka bir insanla aynı fotoğrafı tekrar çekmeyi deneyin.
Siyah beyaz mı renkli mi ?:
Benim en sık aldığım soru belkide bu. Her fotoğrafçının buna kendince vereceği bir cevap mutlaka vardır. Ben genelde siyah beyaz kullanan bir fotoğrafçıyım ama herzaman değil tabi. Bu soruya verilecek en klişe cevap, Ted Grant’in “İnsanların fotoğraflarını renkli olarak çektiğinizde, onların giysilerini görüntülemiş olursunuz. Oysa onları siyah beyaz fotoğrafladığınızda, ruhlarını görüntülersiniz”. sözüdür. Ya da Salgado’nun dediği gibi “şimdi şu sandalyenin üzerinde kırmızı bir kitap olsa tüm ilgiyi üzerine çekecekti”. Ama benim bu soruya vereceğim cevap daha farklı. İnsan gözü tüm renkleri algılamasıyla birlikte eğer başarabilirseniz zihninizde tüm renklerden arınan bir görüntüye ulaşabilirsiniz. Yani aslında renkler tüm varlığıyla orada durmaya devam ederken siz bitmiş görüntüyü, sonuç fotoğrafı siyah beyaz olarak algılayabilirsiniz. İşte benim yaptığım genelde bu zihnimde oluşan fotoğraflarda renkleri göremiyorum sonuç olarakta fotoğraf siyah beyaz olarak bitiyor. Bu noktada fotoğrafları renkli ve raw olarak çektiğimi ve sonradan photoshop ile siyah beyaza çevirdiğimi belirteyim. Çektiğiniz fotoğrafın biçim ve içeriğine göre renkli de kullanabilirsiniz tabi bu bir tercihtir ve bu tercihi doğru yapabilmekte önemlidir.
Eksi pozlayın :
Fotoğraflarımda ışık-gölge kombinasyonunu çok sıklıkla kullanan biri olarak pozlamamı genelde ışıklı alanlar patlamasın diye eksi olarak ayarlıyorum. -1 ile -3 arasında bir pozlama, gölgelerin daha koyu çıkmasına ve parlak alanlarında hem yeterince parlak olmasına hem de patlamamasına neden olacaktır. İlgi merkezini genelde sahnede en çok ışık alan bölgeye almak iyi bir fikirdir. Bu nokta da 2 farklı yaklaşım olabilir, birincisi; ilgi merkezini direk ışık alan bölgeye yerleştirmek ikincisi ise ; ilgi merkezini gölge alanda fakat izdüşümünü ışıklı alana düşürerek silüet etkisi almaktır. Anlatımınıza göre bunlardan birini kullanabilirsiniz. Bu arada raw kaydetmeniz özellikle koyu alanları açabilmeniz için size büyük avantaj sağlayacaktır, jpeg de bu esnekliğe ulaşmanız çok zor.
Negatif alan kullanın (Daha minimalist fotoğraflar için) :
Burada anlattığım Sokak fotoğrafçılığı-İnsan ve geometri tekniğinin uluslararası camiada bilinen adı “Minimalist sokak fotoğrafçılığı” dır. Adından da belli olduğu üzere negatif alanların kadrajda fazlasıyla kullanılmasını gerektirir. Negatif alanlar kadrajınızın nefes almasını sağladığı gibi asıl konuyu da minimize etmenin en önemli yoludur. Çok kalabalık kadrajlar ilginin dağılmasına sebep olacaktır bu noktada iki yönlü kadrajı minimize etmek gerekir birincisi; kalabalık kadrajları bir şekilde temizlemek (beklemek,bakış noktası-yüksekliğini değiştirmek gibi…) ve sadece fon ve ilgi merkezini bırakmak, ikincisi ise negatif alanları eklemektir. Sahneye ışık ve gölge oyunlarını da ekleyerek özellikle gölge alanlarda vurgulanacak negatif alanlarla ışık alan bölgeyi açığa çıkarmanız da mümkün olacaktır.
Son olarak…
Hep söylediğimiz gibi bol bol iyi fotoğraf bakın, konuya uygun kitaplar okuyun, özellikle perspektif üzerine bilgi sahibi olun. Mimari fotoğrafçılık, grafik çizgiler, geometrik şekiler , ışık ve gölge ile ilgili bol bol fotoğraf üretin. Fotoğraflarınızı bu konu da uzman bir fotoğrafçıyla paylaşın ve yapıcı eleştiri isteyin ve en önemlisi eleştiriye kesinlikle açık olun. bilmediğinizi kabul edin ve öğrenme kapınızı sonuna kadar açın. Gözünüzü bu konuda eğitmek için bol vakit ayırın ve sadece bu konuda fotoğraf çekmeye odaklanın. Şunu unutmayın fotoğrafta ilerleme asla bir an’da olmaz, belli bir süre geçmesi gerekecektir. Hafta da bir fotoğraf çekerek ilerleme kaydetmeniz zordur fotoğrafı mümkün olduğunca hayatınızın merkezine koyun. Yeteneğiniz var ise ilerleme kaydetmeniz kesindir. Son bir alıntı sözle bitireyim.
“Yetenek, ağır çalışma olmaksızın hiçbir şeydir, pratik yapmanın gücünü asla hafife almayın”
Yazı ve fotoğraflar : Hüseyin Aldırmaz – Official Fujifilm X photographer
Her hakkı saklıdır. Bu yazı ve fotoğrafların izin almaksızın, hangi dilde ve hangi ortamda olursa olsun , tamamının ya da bir bölümünün kullanılması yasaktır.
Etiketler:fotoğraf eğitimleri, fotoğrafta kompozisyon, fujifilm, hüseyin aldırmaz, insan, insan ve geometri, ışık ve gölge, kentsel, kompozisyon, mimari fotoğraf, portre, sokak, sokak fotoğrafçılığı, street photography